Αρμόνιο ή Πιάνο; Τι πρέπει να γνωρίζετε πριν επιλέξετε

«Ενδιαφέρομαι για Αρμόνιο. Κάνετε μαθήματα;»

Το ακούμε πολύ συχνά στο πρώτο τηλεφώνημα. Και είναι λογικό: τα δύο όργανα μοιάζουν, έχουν πλήκτρα, «παίζουν» μελωδίες και συνοδείες. Άρα δεν είναι περίπου το ίδιο; Η απάντηση είναι… όχι. Μιλάμε για δύο διαφορετικά όργανα, με εντελώς διαφορετική λογική μάθησης και χρήσης. Ακόμη και διεθνείς εξεταστικοί οργανισμοί (π.χ. London College of Music, Trinity College) τα αντιμετωπίζουν με ξεχωριστές ύλες και απαιτήσεις.

Συχνά το αρμόνιο μπαίνει πρώτο στη σκέψη, επειδή είναι μικρότερο, φθηνότερο και «γεμάτο» ήχους και ρυθμούς που δίνουν άμεσο αποτέλεσμα. Όμως αυτή η ευκολία κρύβει κάτι σημαντικό: δεν καλλιεργεί τις ίδιες θεμελιώδεις δεξιότητες που ζητά το πιάνο — την αίσθηση βάρους, τον έλεγχο δυναμικών και μια παιδαγωγική που βασίζεται σε πολυφωνία, ανεξαρτησία χεριών και λεπτό έλεγχο του ήχου.

Δύο όργανα, δύο διαφορετικές λογικές

Το πιάνο έχει 88 βαρυκεντρισμένα πλήκτρα με ευαισθησία στην αφή, δίνοντας άπειρες δυνατότητες στην παραγωγή του ήχου. Κάθε πλήκτρο συνδέεται με έναν σύνθετο μηχανισμό (σφυράκια που «χτυπούν» χορδές), γι’ αυτό το πάτημα έχει βάρος και ο ήχος αλλάζει ανάλογα με την αφή — πιο απαλά ή πιο δυνατά, πιο κοφτά ή συνεχόμενα, πιο απότομα ή πιο ήρεμα. Εκπαιδευτικά, αυτό σημαίνει ότι ο μαθητής εξασκείται συστηματικά στο να παράγει ο ίδιος τον ήχο:

• γίνεται ταυτόχρονα ενεργός ακροατής και δημιουργός του μουσικού νοήματος,
• ελέγχει το ύφος, τις δυναμικές και το φραζάρισμα (πώς χωρίζονται και «αναπνέουν» οι μουσικές φράσεις),
• συντονίζει τα δύο χέρια — και σταδιακά όλο το σώμα — με την αφή και τη σκέψη.

Ακόμη και τα ψηφιακά πιάνα έχουν σχεδιαστεί για να προσομοιάζουν το ακουστικό πιάνο στην αίσθηση, ώστε να παράγεται αντίστοιχο ηχητικό αποτέλεσμα.

Αντίθετα, το αρμόνιο έχει συνήθως 61–76 ελαφριά πλήκτρα (μη βαρυκεντρισμένα, συχνά χωρίς την ίδια ευαισθησία στην αφή) και η μάθησή του στηρίζεται κυρίως σε έτοιμες συνοδείες, επιλογές ήχων και παίξιμο με ακόρντα — έχει δηλαδή μια εντελώς διαφορετική λογική από την πιανιστική τέχνη και τεχνική.

Με απλά λόγια: το αρμόνιο σε «βοηθά» με συνοδείες και έτοιμους ήχους· το πιάνο σε μαθαίνει να φτιάχνεις εσύ τον ήχο.

Γιατί να ξεκινήσεις με πιάνο;

Άρα…

Δεν είναι θέμα «τι να αγοράσω», αλλά «πώς μαθαίνω». Το αρμόνιο και το πιάνο υπηρετούν διαφορετικές ανάγκες και καλλιεργούν διαφορετικές δεξιότητες. Αν ο στόχος είναι να χτίσεις σωστή και πλήρη μουσική βάση — αφή, ήχο, πολυφωνία, συντονισμό, έκφραση — η ασφαλέστερη αφετηρία είναι το πιάνο. Από εκεί, οι δρόμοι προς κάθε πληκτροφόρο και κάθε ύφος μένουν ανοιχτοί.

Ενδιαφέρεστε για μαθήματα πιάνου; Επικοινωνήστε μαζί μας!

Διαβάσαμε και σας προτείνουμε:

• Nan, Y. et al. (2018). Piano training enhances the neural processing of pitch and improves word discrimination in children. Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Σύνδεσμος
• Goebl, W., Bresin, R., Fujinaga, I. (2014). Perception of touch quality in piano tones. Journal of the Acoustical Society of America (JASA). Σύνδεσμος
• Goebl, W., Bresin, R., Galembo, A. (2005). Touch and temporal behavior of grand piano actions. JASA. PDF
• Goebl, W. (2017). Movement and Touch in Piano Performance. Στο Springer Handbook of Human Motion (postprint). PDF